Tentoonstelling 100 jaar Jaarbeurs-affiches Utrecht

Precies 100 jaar geleden vond de eerste Jaarbeurs in Utrecht plaats: dé ontmoetingsplek voor de Nederlandse handel en industrie. De Jaarbeurs zette vanaf het begin fors in op reclame: op stations in het hele land lonkten kleurrijke affiches naar potentiële bezoekers. Tot 28-1-2018 vind je in Het Utrechts Archief de mooiste affiches van de Jaarbeurs uit de periode 1917-2017. De eerste jaarbeurs was meteen een groot succes, met meer dan 150.000 bezoekers in twee weken tijd. Vanaf dat moment was de Jaarbeurs niet weer weg te denken uit de Utrecht. Een van de vaste afficheontwerpers was Henri Pieck, die in 1926 ook het beeldmerk van de Jaarbeurs ontwierp, dat tot op de dag van vandaag gebruikt wordt. Sinds de jaren ’90 bewaart Het Utrechts Archief een groot gedeelte van het archief van de Jaarbeurs, waaronder een grote collectie affiches.

In onze tentoonstelling ziet u de mooiste affiches uit de periode 1917-2017. Alle voor die periode kenmerkende stijlen komen in deze affiches voorbij. Deze affiches zijn nog niet gedigitaliseerd, dus alleen te bekijken in deze tentoonstelling. In het begin van de 20e eeuw speelden affiches een prominente rol bij de promotie van goederen en diensten. Gerenommeerde kunstenaars kregen opdrachten en maakten prachtige affiches op het snijvlak van kunst en reclame. Sinds de succesvolle organisatie van de eerste Jaarbeurs in 1917, verschenen er honderden affiches die door heel Nederland werden verspreid. In de beginjaren, een roerige tijd met economische crises en oorlogsdreiging, lag de nadruk op een nationale symboliek met leeuwen, schepen in zwaar weer en de driekleur.

Na de oorlogsjaren werd het beeld zakelijker en abstracter, zoals in de jaren ’60 en ‘70, toen geometrische lijnen en felle kleurvlakken het beeld domineerden. In 1922 verscheen de handelsgod Mercurius voor het eerst op een affiche van de Jaarbeurs. Een paar jaar later ontwierp Henri Pieck het logo van een U (van de stad Utrecht) met een gevleugelde helm. Dit beeld wordt tot op de dag van vandaag gebuikt en komt in verschillende vormen terug in de affiches in de expositie: soms subtiel verwerkt in een illustratie, soms een gigantische blikvanger.  

Utrechts Archief, hamburgerstraat 28, 3512 NS Utrecht.