Zeggenschap zonder bezit; woonwerkpand Tetterode
De voormalige lettergieterij Tetterode in Amsterdam Oud-West werd gekraakt in oktober 1981. De winter die volgde was ijskoud en er was natuurlijk geen verwarming in het enorme verlaten fabriekscomplex aan de Bilderdijkstraat. Met vuren probeerden de eerste bewoners zich warm te houden.
De deuren waren gebarricadeerd, want in die ruige begintijd was er altijd vrees voor ontruiming. Maar ze hielden vol en steeds meer kunstenaars en alternatievelingen van divers pluimage ontdekten het pand als plek om te werken en te wonen, ook al had het volgens bewoners van het eerste uur binnen veel weg van een ruïne.
Met hun vasthoudendheid wisten krakers en kunstenaars te voorkomen dat het complex werd gesloopt. Het fabriekscomplex transformeerde in de loop der jaren van anarchistisch kraakpand met de naam Rode Tetter naar een woon- en werkgemeenschap met 350 kunstenaars, bewoners, ondernemers en organisaties.
Bevlogen
De recente geschiedenis is vastgelegd in het nieuwe boek Zeggenschap zonder bezit. De uitgave -met tal van persoonlijke bijdragen en beschouwingen- vertelt over bevlogen bewoners die met hard werken en bescheiden middelen het tochtige fabriekspand ombouwden tot een leefbaar woon- en werkpand, dat in 2002 de status kreeg van rijksmonument.
Zelfbeheer
Tetterode geldt als een inspirerend model voor alternatieve woon- en werkvormen in de stad, helemaal nu vastgoed vooral een interessant verdienmodel lijkt te zijn geworden en huren en koopprijzen voor velen onbetaalbaar zijn geworden. Zelfbeheer en betaalbare huren staan bij Tetterode ook anno 2020 nog centraal.
Het boek geeft een goed inzicht in de geschiedenis van een van de meest roemruchte kraakpanden in de hoofdstad, Tetterode vormde een ijkpunt in het omgaan met monumentale gebouwen in de binnensteden, en een omslag van sloop naar herbestemming.
Mariannen Theunissen: Zeggenschap zonder bezit; woonwerkpand Tetterode. Amsterdam, Vereniging Ruimschoots, 2020. 136 blz., ill.,lit.opg. ISBN 978-464-022216. Prijs: € 15,=