Vijzelrioolgemaal in Ede gemeentelijk monument

Het college van B&W  van Ede heeft 19 november 2024 besloten om het vijzelgemaal met verdeeltoren op het terrein van de rioolwaterzuivering (RWZI) van waterschap Vallei en Veluwe aan de Dwarsweg te Ede aan te wijzen als een gemeentelijk monument. Erfgoedvereniging Heemschut diende in februari een verzoek hiervoor in. 

Het vijzelgemaal is gebouwd tussen 1968 en 1972. Ingenieursbureau Witteveen en Bos ontwierp het samen met de Dienst Gemeentewerken Ede. In die tijd kwamen strengere eisen voor afvalwaterzuivering en milieubewustzijn steeds meer samen.

Het vijzelgemaal is bijzonder door de combinatie van vijzelgemaal en verdeeltoren in één ontwerp. Het ontwerp toont invloeden van het Brutalisme, een architectuurstijl uit de periode na 1965 waarin weinig werd gebouwd. Het vijzelgemaal laat goed zien hoe snel de techniek in waterzuivering toen vooruitging. Het toont ook het belangrijke werk van het waterschap.

Uit eerder onderzoek blijkt dat het vijzelgemaal een unieke plek inneemt in het erfgoed van de gemeente. Door het een monument te maken, wil Ede het beschermen voor de toekomst. Het past binnen de plannen om minstens 30 bijzondere objecten uit het Post-’65 erfgoed van de gemeente veilig te stellen voor de toekomst.