Nieuwe bestemming voor Koepel Breda

Het Rijksvastgoedbedrijf heeft de Koepelgevangenis in Breda verkocht aan Being en VDD Project Development. Beide bedrijven gaan het complex verbinden met de rest van de stad. Met hun visie voor een toegankelijk terrein voor wonen, werken, vrije tijd en cultuur, beogen zij nieuw leven te geven aan het karakteristieke erfgoed.

De voormalige gevangenis, ook bekend als de Penitentiaire Inrichting De Boschpoort, is een monumentaal geheel met een bijzondere ontstaansgeschiedenis. Het ontwerp van een koepel op een cellencomplex was rond 1900 revolutionair.

Slopen maar, die hoge wallen. Met de Vestingwet uit 1874 geeft het rijk steden toestemming hun verdedigingswallen en stadsmuren af te breken. Die hebben in de moderne oorlogsvoering geen nut meer en de uitpuilende steden willen uitbreiden. Zo ook Breda.

Buiten het oude centrum liggen uitgestrekte percelen te wachten om met huizen bebouwd te worden. Het rijk houdt in het oosten een stuk grond in eigendom om een gevangenis neer te zetten.

In de negentiende eeuw vindt in het gevangeniswezen een belangrijke hervorming plaats. In plaats van criminelen in grote ruimtes gevangen te houden om te werken, krijgen ze een eigen cel. Daar kunnen ze hun zonden in eenzaamheid overdenken.

In de bestaande gevangenissen blijkt voor alle benodigde cellen echter onvoldoende ruimte, dus worden tientallen nieuwe gevangenissen uit de grond gestampt. Vanaf 1870 is Johan Metzelaar (1818-1897) ingenieur-architect der Gevangenissen en Gerechtsgebouwen. In opdracht van het rijk ontwerpt hij de gebouwen.

In de jaren zestig van de vorige eeuw verandert het gevangenisregime ingrijpend. Een gevangenis moet nu vooral heropvoedingsinstituut zijn. Gevangenen mogen buiten hun cellen werken, leren en sporten. Zo kunnen ze als betere mensen terugkeren naar de maatschappij, is de heersende opvating.